Veelvoorkomende soa’s

HIV

SYFILIS

GONORROE

CHLAMYDIA

HPV

HEBATITIS,B

Trichomoniasis

Wat is een soa (seksueel overdraagbare aandoening)?

Een soa (seksueel overdraagbare aandoening) is een infectie die meestal wordt overgedragen via seksueel contact, zoals vaginale, anale of orale seks. Soa’s kunnen worden veroorzaakt door bacteriën, virussen of parasieten. Enkele veelvoorkomende voorbeelden zijn chlamydia, gonorroe, syfilis, HPV (humaan papillomavirus), herpes en hiv.

Niet alle soa’s worden uitsluitend via seks overgedragen. Sommige infecties kunnen ook worden doorgegeven van moeder op kind tijdens de bevalling, of via besmet bloed en onveilige medische instrumenten, zoals hergebruikte naalden.

Een belangrijk kenmerk van veel soa’s is dat ze in het begin vaak geen klachten veroorzaken. Iemand kan dus besmet zijn en de infectie doorgeven zonder het te weten. Daarom is het belangrijk om u regelmatig te laten testen vooral als u een actief seksleven hebt of meerdere partners. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) benadrukt dat vroege opsporing essentieel is, omdat dit snelle behandeling mogelijk maakt en verdere verspreiding voorkomt.

Onbehandelde soa’s kunnen leiden tot ernstige gezondheidsproblemen, zoals onvruchtbaarheid, chronische ontstekingen, een buitenbaarmoederlijke zwangerschap of een verhoogd risico op hiv. Het goede nieuws is dat veel soa’s goed te behandelen of onder controle te houden zijn, vooral als ze vroeg worden ontdekt.

Voorkomen is altijd beter dan genezen. Bescherm uzelf door condooms (voor mannen en vrouwen) op de juiste manier te gebruiken, u regelmatig te laten testen, vaccinaties te overwegen zoals het HPV vaccin en goed geïnformeerd te blijven. Seksuele gezondheid gaat niet alleen over uzelf, maar ook over de bescherming en het welzijn van anderen.

Hoe kunt u een soa oplopen?

In de meeste gevallen wordt een soa overgedragen door seksueel contact: vaginaal, anaal of oraal. Bij direct contact met lichaamsvloeistoffen, zoals sperma, vaginale afscheiding of bloed, is het risico op besmetting groot, vooral wanneer er geen condoom wordt gebruikt.

Maar het gaat niet alleen om lichaamsvloeistoffen. Sommige infecties, zoals herpes en HPV (humaan papillomavirus), kunnen ook worden overgedragen via huid-op-huidcontact met een besmet gebied, zelfs zonder zichtbare klachten of wondjes.

Daarnaast zijn er andere manieren waarop een soa kan worden overgedragen:

• Het delen van naalden of besmette scherpe instrumenten.

• Bloedtransfusies of orgaantransplantaties van een besmette donor.

• Overdracht van moeder op kind tijdens de bevalling of, in sommige gevallen, via borstvoeding.

Kortom, soa’s worden meestal via seksueel contact overgedragen, maar er zijn ook andere manieren waarop besmetting kan plaatsvinden. Daarom is het belangrijk om de risico’s te begrijpen en preventie en testen serieus te nemen, niet alleen om uzelf te beschermen, maar ook de mensen om u heen.

Welke soorten soa’s zijn er?

Bacteriële soa’s

Virale soa’s

Parasitaire soa’s

Wat vergroot het risico op een soa?

Een soa ontstaat niet zomaar. Er zijn verschillende factoren die de kans op een besmetting vergroten. Dit verschilt per persoon, afhankelijk van levensstijl, het type seksuele contacten en bepaalde medische of hygiënische omstandigheden.

Deze factoren betekenen niet dat iemand per se een soa krijgt, maar ze verhogen wél het risico. Het kennen van deze risico’s helpt om bewustere en gezondere keuzes te maken.

Onbeschermde seks

Het niet gebruiken van condooms tijdens seks vergroot de kans op een soa aanzienlijk zelfs als de partner geen zichtbare klachten heeft.

Meerdere seksuele partners

Het hebben van meerdere seksuele partners of seks met iemand die zelf meerdere partners heeft vergroot de kans op het oplopen van een soa aanzienlijk.

Geen regelmatige testen

Het overslaan van periodieke soa testen zorgt ervoor dat een infectie later wordt ontdekt. Dit verhoogt de kans op complicaties en op het onbewust doorgeven van de soa aan anderen.

Drugsgebruik met injectienaalden

Het delen van naalden of spuiten onder druggebruikers vergroot het risico op infecties zoals hiv of hepatitis aanzienlijk.

Jonge leeftijd

Tieners en jongvolwassenen lopen vaker een soa op. Dit komt onder andere door minder ervaring met veilige seks en een lagere consistentie in het gebruik van condooms.

Geen vaccinatie

Het niet ontvangen van vaccinaties, zoals tegen HPV of hepatitis B, vergroot de kans om deze infecties in de toekomst op te lopen. Vaccinatie...

Eerder een soa gehad

Wie in het verleden een soa heeft gehad, loopt een grotere kans om opnieuw besmet te raken vooral wanneer er geen blijvende voorzorgsmaatregelen worden genomen.

Middelenmisbruik (drugs of alcohol)

Het gebruik van drugs of alcohol kan het vermogen om verstandige keuzes te maken verminderen. Dit vergroot de kans op risicovol seksueel gedrag, zoals onbeschermde seks of meerdere...

Hoe wordt een soa-test gedaan?

Een soa kan op verschillende manieren worden vastgesteld, afhankelijk van de infectie waarnaar gezocht wordt. Voor hiv en syfilis is meestal een bloedtest nodig, terwijl chlamydia en gonorroe vaak via een urinetest ontdekt worden. Soms wordt er een uitstrijkje genomen uit de keel, vagina, penis of anus, bijvoorbeeld bij herpes of HPV. Voor vrouwen kan een uitstrijkje van de baarmoederhals (Pap-test) helpen om celveranderingen op te sporen die verband houden met HPV. Daarnaast bestaan er zeer nauwkeurige DNA tests (PCR/NAAT) die het genetisch materiaal van een virus of bacterie al in een vroeg stadium kunnen aantonen. Welke test wordt gedaan, hangt af van iemands geslacht, de soort seksuele contacten en of er klachten zijn. Regelmatig testen blijft in alle gevallen belangrijk, zeker bij meerdere partners of onbeschermde seks. Vroege opsporing maakt de behandeling eenvoudiger en verkleint het risico dat een soa ongemerkt wordt doorgegeven.

Kunnen gewone drugs leiden tot een soa? Ja en dit is waarom.

Als we het over soa’s hebben, denken veel mensen alleen aan het risico van gedeelde naalden of besmette instrumenten. Dat klopt deels, maar er is nog een belangrijke factor die vaak wordt vergeten: het effect van drugs (zelfs niet injecteerbare middelen) op seksueel gedrag.

Middelen zoals cannabis, alcohol of stimulerende pillen zorgen niet direct voor besmetting, maar beïnvloeden wél de manier waarop iemand denkt en beslissingen neemt. Simpel gezegd: onder invloed is de kans groter dat iemand onbeschermde seks heeft, seks met onbekende partners of zonder vooraf te praten over seksuele gezondheid.

👇 Wat gebeurt er precies?

Wanneer iemand drugs gebruikt, maakt de hersenen extra veel dopamine aan de stof die zorgt voor een gevoel van plezier en euforie. In dat moment wil het brein die kick vasthouden, ook al gaat dat ten koste van veiligheid. Hierdoor kan iemand het condoom achterwege laten of een test negeren, alleen maar om de ‘momentane roes’ te behouden.

Zo verschuift de aandacht van preventie naar plezier op korte termijn, met als gevolg een veel groter risico op een soa.

Kunnen ‘gewone’ drugs leiden tot een soa? Ja – en dit is waarom.

Op herhaling programmeert drugs het brein opnieuw.

Seks die als spannend voelt, wordt onbewust gekoppeld aan onveilig, roekeloos en grenzeloos gedrag. Zo ontstaat de link tussen plezier en risico en verdwijnt bescherming naar de achtergrond.

💡 Wat onderzoek laat zien (o.a. WHO en CDC):

Meer seks zonder condoomMeer (willekeurige) wisselende partnersMinder zelfbewustzijn tijdens seksMinder herinnering achteraf en slechtere risicobeoordeling

📌 De kernboodschap:

Niet alleen injectienaalden verbinden drugs met soa’s; het verlies aan controle, de invloed op je keuzes en het ontbreken van alertheid op het beslissende moment doen dat óók.

Denk er zo over: de drug brengt de infectie niet je lichaam in, maar legt de weg ervoor open. Elke keer dat je de bescherming laat liggen, open je vaak zonder het te merken de deur naar nieuw risico.

Hoe herkent u een soa?

Soa’s kunnen verschillende klachten veroorzaken, en het is belangrijk om ze vroeg te herkennen zodat snelle en effectieve behandeling mogelijk is. De symptomen verschillen per persoon, maar er zijn een aantal signalen die vaak voorkomen.

Veranderingen in vaginale of genitale afscheiding bijvoorbeeld een andere kleur, geur of hoeveelheid kunnen wijzen op een infectie zoals chlamydia of gonorroe. Ook pijn of een branderig gevoel bij het plassen kan een teken zijn van een soa of een urineweginfectie.

Zweren, kleine wondjes of wratjes rond de geslachtsdelen kunnen duiden op genitale herpes of HPV. Aanhoudende jeuk of irritatie in de genitale of anale streek kan ook wijzen op een infectie, soms in combinatie met een schimmelinfectie.

Bij vrouwen kan pijn in de onderbuik of klachten passend bij een bekkenontsteking veroorzaakt worden door chlamydia of gonorroe. Ook pijn tijdens het vrijen kan een signaal zijn.

Sommige infecties, zoals hiv, geven in een vroeg stadium griepachtige verschijnselen, zoals koorts, vermoeidheid en opgezette lymfeklieren.

Belangrijk om te weten: niet alle soa’s geven duidelijke klachten. Daarom blijft regelmatige testing de meest betrouwbare manier om een soa op tijd vast te stellen ook wanneer er géén symptomen aanwezig zijn.

🧫 Syfilis

Pijnloze zweertjesHuiduitslag op het lichaam of handpalmenLater: neurologische of hartproblemen indien onbehandeld

🦠 Humaan papillomavirus (HPV)

Genitale wratten (zacht en verheven)Vaak geen klachtenSommige types zijn gelinkt aan baarmoederhalskanker

🦠 Genitale herpes

Pijnlijke blaasjes of zweertjes

Jeuk of branderig gevoel rond de geslachtsdelen

Klachten kunnen regelmatig terugkomen

🦠 Hiv (humaan immunodeficiëntievirus)

Griepachtige klachten: koorts, vermoeidheid, gezwollen lymfeklieren

Later: verzwakt immuunsysteem indien onbehandeld

🦠 Hepatitis B en C

Chronische vermoeidheid

Buikpijn

Geelzucht (gele verkleuring van huid of ogen)

🪱 Trichomonas (trichomoniasis)

Schuimige afscheiding met sterke geur

Jeuk of irritatie rond de geslachtsdelen

Branderig gevoel bij het plassen

Soms geen klachten

U heeft ontdekt dat u een soa heeft… wat nu?

Allereerst: u bent niet alleen.

De diagnose van een soa kan spanning, schaamte of zorgen oproepen – en dat is heel normaal. Het belangrijkste is nu om rustig te blijven en te onthouden dat veel soa’s goed te behandelen zijn. Een soa zegt niets over uw waarde als mens.

Neem contact op met een arts of een gespecialiseerd laboratorium voor seksuele gezondheid. Daar kunt u de uitslag bespreken en samen kijken naar de beste behandeling, altijd met respect voor uw privacy.

Is de test positief? Dan bieden wij gratis en volledige behandeling voor drie van de meest voorkomende soa’s: chlamydia, gonorroe en trichomonas. Gezondheid is een recht, geen luxe – en daarom moet zorg voor iedereen toegankelijk zijn.

Maar het gaat niet alleen om uzelf. Het is ook belangrijk om uw seksuele partners eerlijk en vriendelijk op de hoogte te brengen. Niet om schuld te geven, maar om hen te beschermen en de kans te geven zich ook te laten testen en behandelen. Het is misschien niet makkelijk, maar wel moedig, verantwoordelijk en zorgzaam – voor uzelf én voor hen.

Volg verder altijd de instructies van uw arts, zowel voor de medicatie als voor eventuele vervolgafspraken. En vergeet uw mentale gezondheid niet: praat met iemand die u vertrouwt, of zoek steun bij een professional als u daar behoefte aan heeft.

Tot slot: zie een soa niet als een “stempel” of “schuld”. Het kan iedereen overkomen. Waar het om gaat, is hoe u ermee omgaat: door te testen, te behandelen, bewust te zijn en mild voor uzelf te blijven.

Seksuele gezondheid is geen luxe, maar een essentieel onderdeel van uw totale welzijn. Neem het serieus en geef uzelf de zorg die u verdient. Wij staan voor u klaar.

Behandeling van soa’s

🦠 Virussen: niet volledig te genezen, maar wel te beheersen met antivirale middelen (zoals hiv en herpes).

🧫 Bacteriën: goed te behandelen met antibiotica (zoals chlamydia en gonorroe).

🪱 Parasieten: te behandelen met antiparasitaire medicijnen (zoals trichomonas).

📌 Belangrijk: maak altijd de behandeling volledig af en vermijd seks tijdens de kuur.

De behandeling van een soa hangt sterk af van het type infectie. Er bestaat dus geen één oplossing die voor iedereen geldt.

Bij bacteriële soa’s, zoals chlamydia en gonorroe, worden meestal antibiotica voorgeschreven. Het is daarbij essentieel om de volledige kuur af te maken voor een succesvolle behandeling.

Virale soa’s, zoals herpes en hiv, zijn niet volledig te genezen, maar de symptomen kunnen wel onder controle worden gehouden met antivirale medicijnen. Deze verminderen de ernst van klachten en verkleinen de kans op overdracht.

Voor virussen zoals hepatitis B en C richt de behandeling zich op het vertragen van leverschade, vaak met gespecialiseerde antivirale middelen. Bij HPV (humaan papillomavirus) bestaan er effectieve vaccins die bescherming bieden, en in veel gevallen ruimt het lichaam het virus vanzelf op.

Parasitair veroorzaakte soa’s, zoals trichomonas, worden behandeld met antiparasitaire medicijnen die zeer effectief zijn wanneer ze volgens voorschrift worden ingenomen.

Het is van groot belang dat de behandeling volledig wordt afgemaakt en niet voortijdig wordt gestopt zodra de klachten verminderen. Daarnaast is het verstandig om seksuele partners op de hoogte te stellen, zodat ook zij zich kunnen laten testen en behandelen.

Tijdens de behandeling wordt geadviseerd geen seks te hebben tot de behandeling is afgerond en genezing is bevestigd.

Regelmatig testen, veilige seks en het opvolgen van de adviezen van de arts zijn de sleutel tot een goede seksuele gezondheid op lange termijn. Onthoud: het volgen van de medische richtlijnen is de snelste en veiligste weg naar herstel.